Genel Bilgi: Sitrik asit doğal olarak oluşan meyve asididir, ticari olarak bit karbonhidrat substrate’sini mikrobiyal fermentasyonuyla üretilir. Sitrik asit; gıdalarda, meşrubatlarda, ilaç ve teknik uygulamalarda en yaygın olarak kullanılan organik asitleştirici ve pH kontrol ajanıdır. Aroma verici ve şelatlama ajanı olarak kullanılan bir asittir. Sudaki çözünürlüğü yüksektir. Yüksek şelat oluşturma potansiyeline sahiptir.

 

Karakteristikleri: Anhidrit ve monohidrat, renksiz kristaller veya beyaz kristal toz olarak bulunur. Güçlü asidik tadıyla kokusuz maddelerdir. Nemli havada hafif bir şekilde kendiliğinden erir, suda çok çözünürdür, etanolde (% 96’lık) serbestçe çözünür, eterde az çözünür. Toksik değillerdir ve düşük bir reaktiviteye sahiptir. Normal ortam şartlarında depolandığında kimyasal olarak stabildir. Hafif bir şekilde higroskopiktir. Monohidrat formu anhidrit formundan daha higroskopiktir. Bu yüzden monohidrat, kekleşmeye daha çok eğilimlidir. Her ikiside tamamen biyolojik olarak bozunabilir ve bölgesel yasalara göre düzenli atık veya lağımla birlikte atılabilir.

 

Başlıca fonksyonlar, özellikler:

 

Gıda, meşrubat: pH ayarlar, asitlik sağlar, mayhoş tat sağlar, lezzeti artırır, tatlılığı düşürür, koruyucuların etkililiğini artırır, reçeller, jeller, jelatin tatlılarında jel gücünü optimize eder, tatlandırıcıları renk bozulması ve kaybolmasından alıkoyar, enzim/mikroorganizmaları etkinsizleştirir, şeker evirmesini katalize eder, eser metalleri komplekleştirir, sinerjistik antioksidan olarak rol oynar, yağ oksidasyonunu geciktirir, mayalanma prosesini destekler, renk, tat, lezzet, vitaminleri stabilize eder. Gazlı içeceklerde; keskinliği sağlamak, lezzeti kuvvetlendirmek ve iz elementlerle şelat oluşturmak amacıyla kullanılmaktadır. Gazlı içeceklerde en çok kullanılan asitliği düzenleyici sitrik asittir.

 

Reçel ve marmelatlarda; pH’yı kontrol etmek, mayhoşluğu sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Kür edilmiş ve dondurulmuş et ürünlerinde; şelat oluşturarak su tutma kapasitesini arttırmak amacıyla kullanılmaktadır.

 

Yağlarda antioksidan sinerjisti olarak kullanılmaktadır.

 

Peynirde lezzet ve aromayı geliştirmek ve asitliği düzenleyici olarak kullanılmaktadır. Şaraplarda asitliği düzenleyici olarak kullanılan sitrik asit çökelmeyi önlediği ve oksidasyonu engellediği saptanmıştır.

 

İlaçlar: Köpürerek erime sağlar, aktif bileşenlerin hızlı çözünmesini devam ettirir, aktif maddenin stabilitesini korur, koruyucunun aktivitesini artırır, pH tamponu, mayhoş tadıyla acı ilaçsal tadı maskeler, lezzeti artırır, katartik ve analjeziklerin çözünürlüklerini düzeltir, antikoagülan olarak rol oynar.

 

Kişisel bakım: pH ayarlar, metalik iyon kompleksleştirici olarak rol oynar, metil parabenlerin etkisini yükseltir.

 

Deterjanlar ve temizleyiciler: Tampon olarak, metal iyonlarını ayırır, fosfatları tekrar yeniler, demirli veya demirsiz metalik yüzeyden metal oksit ürünlerini uzaklaştırır, klor baskı krakingini yok eder, hızlı bir şekilde biyolojik olarak indirgenir.

 

Endüstriyel uygulamalar: pH ayarı, set geciktirici/su azaltıcı ajan (beton, harç ve sıvada) olarak, tekstil ve yağ kuyusu muamelesinde kompleks yapıcı ajan olarak, korozif ve tehlikeli kuvvetli asitlerle yer değiştirir, tütünde lezzeti artırır, sigaralarda tam yanmayı teşvik eder, yapıştırıcılarda jelasyonu geciktirir, yapıştırıcılarda sertleştirici olarak, refraktory çimentoda bağlayıcı olarak kullanılır, hayvan yeminde yem etkisini düzeltir.

 

Uygulamalar:

 

Gıda: Bebek maması, reçeller, jeller, doldurucular, soslar gibi meyve preparatları, pastane ve hamur ürünleri (ekmek, kek, bisküvi gibi), katı ve sıvı yağlar, taze ve kuru et, sosisler, dilimler, jambon, domuz eti vs… gibi et ve et ürünleri, balık ve deniz ürünleri, konserve sebze, meyve ve deniz ürünleri, tatlılar, şekerleme, sert ve yumuşak vb… sakızlar,  dondurmalar, kremler, tatlılar, (şekerli, sütlü, yumurtalı) soslar gibi süt ürünleri, peynir ürünleri, tatlandırıcı, dondurulmuş/elverişli gıdalar.

 

Meşrubatlar: Karbonatlı alkolsüz içecekler, diet soda benzeri sodalar, diet düzenli kurutulmuş/tozlaştırılmış meşrubat karışımları, şuruplar, meyve suları ve içecekler, meyve suyu katkılı karbonatlı sodalar, poşet çay, meşrubat konsantreleri, köpüksüz içecekler, susuzluk gidericiler, şaraplar.

 

İlaçlar: Çiğnenebilir tabletler, köpük oluşturarak eriyen tabletler/tozlar, iksirler, süspansiyon çözeltiler, şuruplar.

 

Kişisel bakım: Şampuanlar, astringent losyonlar, banyo köpükleri, kremler ve losyonlar, yüz temizleyiciler, feminen hijyen ürünleri, kalıcı dalga nötralize edici, aerosol tipi dağıtıcılar için iticiler, diş macunları, gargaralar.

 

Temizleyiciler, deterjanlar: Buhar kazanı ve ısıtıcıların temizliği, üretilmiş paslanmaz çelik komponentlerinin temizliği, deodorant sabunları (koku giderici sabunlar), bulaşık yıkama sıvı/tozları, lağım temizleyiciler, doku yumuşatıcılar, elde bulaşık yıkama sıvıları, ağır görevli deterjan tozları/sıvıları, sıcak su-ekstraksiyon keçe temizleyiciler, hafif görevli tozlar, metal temizleme, ön ıslatmalar, halı, kilim, keçe temizleyiciler, yüzey temizleyiciler.

 

Endüstriyel uygulamalar: Yapıştırıcılar, zirai formülasyonlar, hayvan yemi, derin kuyular için çimento (çimento ile kaplama), beton/sıva, harç, boyama prosesleri, sülfür dioksidin ekstraksiyonu, glioxal reçineleri, metal kaplama, madencilik, ambalaj malzemeleri, kağıt, foto kimyasalları, polimerler/plastikler, kolay işlenemezler/kalıplar, çimento, kömür çamuru, tekstil, tütün/tütün kağıdı, atık su muamelesi, su düzenleyiciler.

 

 

 

Susuz Sitrik asit yerine diğer asitliği düzenleyicilerin kullanılması için gerekli miktarlar (%)